islam dünyası ne demek?

İslam dünyası veya Müslüman dünyası, İslamî bir devlet yapısına sahip ülkeler ile birlikte nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkelerin tümünü ifade eden bir kavramdır.¹ Bu, İslam'ın dini inançlarına ve yasalarına veya İslam'ın uygulandığı toplumlara bağlı olan herkesi kapsamaktadır.²³ Günümüzde İslam ülkelerinin tek çatı altında toplandığı tek uluslararası kurum, İslam İşbirliği Teşkilatı'dır. Modern bir jeopolitik anlamda bu terimler, dahil edilmek için üzerinde anlaşmaya varılmış kriterler olmamasına rağmen, İslam'ın yaygın olduğu ülkeleri ifade etmektedir.⁴⁵ Müslüman çoğunluklu ülkeler terimi, genellikle ikinci anlamda kullanılan bir alternatif terimdir.⁶İslam dünyasının tarihi yaklaşık 1400 yıla yayılmıştır ve çeşitli sosyopolitik gelişmelerin yanı sıra, özellikle sanat, bilim, tıp, felsefe, hukuk, ekonomi ve teknolojide büyük ilerlemelerin kaydedildiği, 8. yüzyıl ortalarından başlayıp 15. yüzyıl sonlarına kadar süren İslam'ın Altın Çağı'ndaki gelişmeleri içerir. Modern çağda Müslüman dünyasının çoğunluğu Avrupa dünyasının sömürge egemenliği altına girdi. Sömürge sonrası dönemde ortaya çıkan yeni ulus devletler, çeşitli siyasi ve ekonomik modelleri benimsediler ve seküler ve dinî akımlardan etkilendiler.⁷ Dünyadaki tüm Müslümanlar Kur'an'a ve İslam peygamberi Muhammed'in peygamberliğine inanırlar, ancak diğer konulardaki anlaşmazlıklar İslam'da farklı dinî düşünce okullarının ve mezheplerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.⁸

Etimoloji

Modern jeopolitik anlamda "Müslüman dünyası" ve "İslam dünyası" terimleri, dahil edilmek için üzerinde anlaşmaya varılmış kriterler olmamasına rağmen, İslam'ın yaygın olduğu ülkeleri ifade eder.⁹¹⁰ Bazı bilim insanları ve yorumcular, "Müslüman/İslam dünyası" terimini ve onun türevi olan "Müslüman/İslam ülkesi" terimini, hiçbir devletin dinî olarak homojen bir nüfusa sahip olmaması nedeniyle (örneğin nüfusunun çoğu Müslüman olan Mısır'ın vatandaşlarının yaklaşık %10'u Hristiyandır) ve mutlak sayılarda, bazen çoğunluğu oluşturdukları ülkelerde azınlık oluşturdukları ülkelere göre daha az sayıda Müslüman yaşaması nedeniyle (örneğin Hindistan'ın nüfusunun çoğu Müslüman olmamasına karşın ülkede yaklaşık 195 milyon Müslüman yaşıyor ve bu da birçok Müslüman ülkenin toplam nüfusundan dahi fazladır)¹¹¹²¹³ literatürde "Müslüman çoğunluklu ülkeler" terimi sıklıkla tercih edilmektedir.¹⁴

Demografi

2022 yılı itibarıyla dünyada toplam 2 milyarı aşkın Müslüman vardır.¹⁵ Müslümanların %87-90'ı Sünnilik mezhebine¹⁶ ve %10-13'ü Şiilik mezhebine mensuptur.¹⁷ Bunların dışında birçok farklı İslam mezhebi bulunmaktadır. Müslümanların yaklaşık %13'ü, en büyük Müslüman çoğunluklu ülke olan Endonezya'da yaşamaktadır. (Endonezya'da 231 milyon Müslüman vardır.)¹⁸ Endonezya'yı yaklaşık 200 milyon ile Pakistan, 195 milyon ile Hindistan ve 153 milyon ile Bangladeş takip etmektedir.¹⁹

Müslümanların yaklaşık %31'i Güney Asya'da yaşamaktadır.²⁰²¹ Orta Doğu, Kuzey Afrika, Batı Afrika gibi bölgelerde de Müslüman nüfus çoğunluktadır.²²²³ Müslümanlar Orta Asya'da ezici çoğunlukta,²⁴ Kafkasya'da çoğunlukta,²⁵²⁶ Güneydoğu Asya'da ise yaygın bir konumdadırlar.²⁷²⁸ Hindistan, Müslüman çoğunluklu ülkeler dışında en büyük Müslüman nüfusa sahip ülkedir.²⁹ Arnavutluk, Bosna Hersek ve Kosova, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan Avrupa ülkeleri iken, Mısır ve Nijerya da Afrika'nın en kalabalık Müslüman ülkeleridir. Genel olarak Müslümanların çoğu Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yaşar, ama dünyanın neredeyse her ülkesinde Müslüman topluluklar vardır. Büyük Müslüman topluluklar; Amerika, Çin ve Avrupa'da bulunmaktadır.³⁰³¹³²

Yaklaşık 50 ülkenin nüfusunun çoğunluğu Müslümandır. Bunların Suudi Arabistan, Afganistan, Pakistan ve İran'ı kapsayan bir avuç kadarı şeriatı temel alan "İslam devleti" olarak kabul edilir.³³ Diğer ülkelerin çoğu, büyük bölümü Orta Doğu'da olmak üzere, İslam'ı sadece resmî devlet dini olarak kabul eder (Irak, Cezayir, Fas, Mısır vb.).³⁴ Bazılarının ise ağırlıklı olarak Müslüman bir nüfusu, ama laik bir yönetimleri vardır (Arnavutluk, Türkiye, Senegal, Bosna Hersek vb.).³⁵

İslam, dünyada en hızlı büyüyen dindir.³⁶³⁷³⁸ Amerikalı bir araştırma şirketi olan Pew Research Center'ın 2017'de yayımladığı bir araştırmasındaki tahmine göre, İslam dini en geç 2070 yılında yaklaşık 3 milyarlık bir nüfusa ulaşacak ve Hristiyanlığı geçip dünyanın en kalabalık dini hâline gelecek.³⁹ Diğer bazı araştırmalara göre ise, bu demografik değişimin 2050 yılına kadar gerçekleşmesi beklenmektedir.⁴⁰

En büyük Müslüman nüfuslu ülkeler

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Sıra</p></th> <th><p>Ülke</p></th> <th><p>Konum</p></th> <th><p>Toplam Nüfus (2022)</p></th> <th><p>Müslüman Nüfus</p></th> <th><p>Yüzdelik (yaklaşık)</p></th> <th><p>Kaynak</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p>1.</p></td> <td><p><a href="Endonezya" title="wikilink">Endonezya</a></p></td> <td><p><a href="Güneydoğu_Asya" title="wikilink">Güneydoğu Asya</a></p></td> <td><p>279.134.505</p></td> <td><p>231.000.000</p></td> <td><p>%82.04</p></td> <td><p><a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">¹</a></p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>2.</p></td> <td><p><a href="Pakistan" title="wikilink">Pakistan</a></p></td> <td><p><a href="Güney_Asya" title="wikilink">Güney Asya</a></p></td> <td><p>229.488.994</p></td> <td><p>200.400.000</p></td> <td><p>%87.32</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>3.</p></td> <td><p><a href="Hindistan" title="wikilink">Hindistan</a></p></td> <td><p><a href="Güney_Asya" title="wikilink">Güney Asya</a></p></td> <td><p>1.406.631.776</p></td> <td><p>195.000.000</p></td> <td><p>%13.86</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>4.</p></td> <td><p><a href="Bangladeş" title="wikilink">Bangladeş</a></p></td> <td><p><a href="Güney_Asya" title="wikilink">Güney Asya</a></p></td> <td><p>167.885.689</p></td> <td><p>153.700.000</p></td> <td><p>%91.55</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>5.</p></td> <td><p><a href="Nijerya" title="wikilink">Nijerya</a></p></td> <td><p><a href="Batı_Afrika" title="wikilink">Batı Afrika</a></p></td> <td><p>216.746.934</p></td> <td><p>99.000.000</p></td> <td><p>%45.67</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>6.</p></td> <td><p><a href="Mısır" title="wikilink">Mısır</a></p></td> <td><p><a href="Kuzey_Afrika" title="wikilink">Kuzey Afrika</a></p></td> <td><p>106.156.692</p></td> <td><p>87.500.000</p></td> <td><p>%82.42</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>7.</p></td> <td><p><a href="İran" title="wikilink">İran</a></p></td> <td><p><a href="Batı_Asya" title="wikilink">Batı Asya</a></p></td> <td><p>86.022.837</p></td> <td><p>82.500.000</p></td> <td><p>%95.90</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>8.</p></td> <td><p><a href="Türkiye" title="wikilink">Türkiye</a></p></td> <td><p><a href="Batı_Asya" title="wikilink">Batı Asya</a></p></td> <td><p>85.561.976</p></td> <td><p>79.850.000</p></td> <td><p>%93.32</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>9.</p></td> <td><p><a href="Cezayir" title="wikilink">Cezayir</a></p></td> <td><p><a href="Kuzey_Afrika" title="wikilink">Kuzey Afrika</a></p></td> <td><p>45.350.148</p></td> <td><p>41.240.913</p></td> <td><p>%90.93</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>10.</p></td> <td><p><a href="Sudan" title="wikilink">Sudan</a></p></td> <td><p><a href="Doğu_Afrika" title="wikilink">Doğu Afrika</a></p></td> <td><p>45.992.020</p></td> <td><p>39.585.777</p></td> <td><p>%86.07</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>11.</p></td> <td><p><a href="Irak" title="wikilink">Irak</a></p></td> <td><p><a href="Batı_Asya" title="wikilink">Batı Asya</a></p></td> <td><p>40.222.493</p></td> <td><p>38.465.864</p></td> <td><p>%95.63</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>12.</p></td> <td><p><a href="Fas" title="wikilink">Fas</a></p></td> <td><p><a href="Kuzey_Afrika" title="wikilink">Kuzey Afrika</a></p></td> <td><p>37.930.989</p></td> <td><p>36.910.560</p></td> <td><p>%97.30</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>13.</p></td> <td><p><a href="Etiyopya" title="wikilink">Etiyopya</a></p></td> <td><p><a href="Doğu_Afrika" title="wikilink">Doğu Afrika</a></p></td> <td><p>114.963.588</p></td> <td><p>35.600.000</p></td> <td><p>%30.96</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>14.</p></td> <td><p><a href="Afganistan" title="wikilink">Afganistan</a></p></td> <td><p><a href="Orta_Asya" title="wikilink">Orta Asya</a>'nın güneyi</p></td> <td><p>38.928.346</p></td> <td><p>34.836.014</p></td> <td><p>%89.48</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>15.</p></td> <td><p><a href="Suudi_Arabistan" title="wikilink">Suudi Arabistan</a></p></td> <td><p><a href="Orta_Doğu" title="wikilink">Orta Doğu</a></p></td> <td><p>34.813.871</p></td> <td><p>31.878.000</p></td> <td><p>%97.10</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>16.</p></td> <td><p><a href="Çin" title="wikilink">Çin</a></p></td> <td><p><a href="Doğu_Asya" title="wikilink">Doğu Asya</a></p></td> <td><p>1.439.323.776</p></td> <td><p>28.127.500</p></td> <td><p>%1.95</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>17.</p></td> <td><p><a href="Yemen" title="wikilink">Yemen</a></p></td> <td><p><a href="Orta_Doğu" title="wikilink">Orta Doğu</a></p></td> <td><p>29.825.964</p></td> <td><p>27.784.498</p></td> <td><p>%93.15</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>18.</p></td> <td><p><a href="Özbekistan" title="wikilink">Özbekistan</a></p></td> <td><p><a href="Orta_Asya" title="wikilink">Orta Asya</a></p></td> <td><p>33.469.203</p></td> <td><p>26.550.000</p></td> <td><p>%79.32</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>19.</p></td> <td><p><a href="Nijer" title="wikilink">Nijer</a></p></td> <td><p><a href="Batı_Afrika" title="wikilink">Batı Afrika</a></p></td> <td><p>24.206.644</p></td> <td><p>21.101.926</p></td> <td><p>%87.17</p></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>20.</p></td> <td><p><a href="Rusya" title="wikilink">Rusya</a></p></td> <td><p><a href="Kuzey_Asya" title="wikilink">Kuzey Asya</a></p></td> <td><p>145.934.462</p></td> <td><p>20.000.000</p></td> <td><p>%13.70</p></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Kültür

"İslam'ın Altın Çağı" terimi, tarihte Orta Çağ'da, Müslümanların çoğunlukta olduğu dünyanın büyük bir kısmında bilimsel ve ekonomik gelişmeler, kültürel çalışmalar ve teknolojik ilerlemelerin yaşandığı döneme atfedilmiştir.⁴¹⁴² Bu dönemin, genel olarak 5. Abbâsî hâlifesi Harun Reşid'in saltanatı (786-809) sırasında, dünyanın çeşitli yerlerinden gelen âlimlerin tüm bilimsel metinleri tercüme etmeye ve toplamaya çalıştığı Bağdat'taki Beyt'ül Hikmet (Bilgelik Evi) kütüphanesinin açılışıyla başladığı kabul edilmektedir. Abbâsîler, bilimin değerini vurgulayan "Bir âlimin mürekkebi bir şehidin kanından daha mukaddestir." gibi sözlerin yanında, Kur'an'daki ilim ile ilgili ifadelerden ve hadislerden etkilenerek bu bilimsel ve kültürel birikimleri gerçekleştirmişlerdir.⁴³ Başlıca İslam başkentleri olan Bağdat, Kahire ve Córdoba; bilim, felsefe, tıp ve eğitim için ana entelektüel merkezler hâline geldi.⁴⁴ Bu dönemde Müslüman dünyası bir kültürler topluluğu biçimindeydi; başta Bağdat olmak üzere birçok şehir İran, Hindistan, Çin, Afrika ve Avrupa'dan gelen tüccarlar, seyyahlar ve âlimlerle dolup taşmaktaydı. Müslümanlar; Antik Yunan, Roma, Pers, Çin, Hint, Mısır ve Fenike gibi uygarlıklardan edindikleri bilgileri tercüme edip bir araya getirdiler ve geliştirdiler.⁴⁵

Çinlilerle yaptığı savaşlar ve diğer ilişkiler sırasında Müslüman Araplar, kâğıt üretim tekniklerini öğrendiler ve parşömen yerine kâğıt kullanımı sayesinde yazılı eserler daha kolay yayılır oldu. Matematik alanında, Hintlerden alınan sıfır ve ondalık sistemin keşfi sayesinde matematiğe olan ilgi arttı ve aritmetik, sıradan insanların dahi anlayabileceği ve günlük yaşamda kullanabileceği bir duruma geldi. Bunların yanı sıra trigonometri de gelişti. Gözlemevleri inşa edildi; optik bilimi ve kimya gelişti.

Bu çağın, Moğol istilaları ve buna bağlı olarak 1258'de Bağdat'ın kuşatılıp yağmalanması sonucunda Abbâsî Halifeliği'nin yıkılmasıyla sona erdiği şeklinde genel bir kabul olsa da,⁴⁶⁴⁷⁴⁸ bazı kaynaklarda bu dönemin 14. yüzyıla kadar,⁴⁹⁵⁰ bazı kaynaklarda da 15. yüzyılın sonlarına, hatta 16. yüzyıla kadar sürdüğü ifade edilir.⁵¹⁵²⁵³

Dosya:Harun Al-Rashid and the World of the Thousand and One Nights.jpg| Dosya:Ottoman Dynasty, Portrait of a Painter, Reign of Mehmet II (1444-1481).jpg| Dosya:6 Dust Muhammad. Portrait of Shah Abu'l Ma‘ali. ca. 1556 Aga Khan Collection.jpg| Dosya:DiezAlbumsStudyingTheKoran.jpg| Dosya:Maqamat hariri.jpg| Dosya:Cup votive inscriptions MET 40-170-15.jpg| Dosya:Sughrat.jpg| Dosya:Folio Blue Quran Met 2004.88.jpg| Dosya:Keshan 01.jpg| Dosya:Baghdad 150 to 300 AH.png| Dosya:Shatranj.jpg| Dosya:Door of the Moristan of Kala'oon (1878) - TIMEA.jpg|

Seramik

8. ve 18. yüzyıllar arasında, İslam sanatında seramik kullanımı pek yaygındı ve bu da genellikle çanak çömlek şeklini aldı.⁵⁴ Kalayla opak hâline getirilen cam, Müslüman çömlekçiler tarafından geliştirilen en yeni teknolojilerden biriydi. İlk opak yapıtlar, 8. yüzyıla tarihlenen, Basra'da mavi boyalı mallar olarak bulunabilir. Seramiğe yapılan bir başka katkı, 9. yüzyıl Irak'ından gelen "fritware" adlı bir çömlek türünün geliştirilmesiydi.⁵⁵ Diğer yenilikçi seramik çömlek merkezleri arasında Fustat (günümüzdeki Kahire şehri; 975'ten 1075'e kadar), Şam (1100'den 1600'e kadar) ve Tebriz (1470'den 1550'ye kadar) vardı.⁵⁶

Edebiyat

Abbâsîler devrinde İslam dünyasının kültürel yapısı oldukça gelişmiş ve Arap kültürü, özellikle diğer Doğu kültürleriyle harmanlanmıştı. İşte, tüm dünyada "Binbir Gece Masalları" olarak ünlenen hikâyeler bu dönemde, halk hikâyeleri olarak ortaya çıkmıştır. Sözle aktarılan bu hikâyeler, sonunda tek bir eserde derlenmiştir. Hikâyelerin çekirdeğini, eski bir Fars kitabı olan Hazâr Afsâna (Bin Efsane) oluşturmuştur. Bu hikâyeleri 9. yüzyıl dolaylarında derleyenin ve Arapçaya çevirenin masalcı Muhammed el-Gahşigar olduğu söylenmektedir. Eserdeki hikâyelerin çerçevesini oluşturan Şehrazad öyküsünün ise, esere 14. yüzyıl dolaylarında katıldığı düşünülmektedir.

Binbir Gece Masalları, Arap edebiyatının en güzel eserlerinden biri olarak görülür. Gerek eskiliği gerekse de fantastik ve anonim oluşu, bu masalların hızla yayılmasına neden olmuştur. Hatta çok sonraları "Binbir Gündüz Masalları" adında alternatif olarak başka bir seri de ortaya çıkmıştır. Masalları arasında "Ali Baba ve Kırk Haramiler", "Denizci Sinbad" ve "Alaaddin'in Sihirli Lambası" çok meşhurdur. Eser temelde, Prenses Şehrazad'ın hükümdar kocası Şehriyar'a anlattığı çeşitli hikâyelerden oluşur.

Dosya:Ferdinand Keller - Scheherazade und Sultan Schariar (1880).jpg| Dosya:Princess Parizade Bringing Home the Singing Tree.jpg| Dosya:Cassim.jpg| Dosya:Vasnetsov samolet.jpg|

Din ve devlet ilişkisi

İslam ülkeleri

İslam hukukunu ya da başka bir deyişle şeriatı esas hukuk sistemi olarak uygulayan ülkelerdir.

• ⁵⁷

• ⁵⁸

• ⁵⁹

• ⁶⁰

• ⁶¹

Devlet dini kabul eden ülkeler

İslam dinini, sadece resmî devlet dini olarak kabul eden ülkelerdir. Bunlar şeriatla yönetilmez ve vatandaşlara din özgürlüğünü garanti ederler. Çoğunluğu Orta Doğu ve Afrika'da bulunur.

• ⁶²

• ⁶³

• ⁶⁴

• ⁶⁵

• ⁶⁶

• ⁶⁷

• ⁶⁸

• ⁶⁹

• ⁷⁰

• ⁷¹

Laik ülkeler

Nüfusunun çoğunluğu Müslüman olup laik bir yönetimleri bulunan ülkelerdir.

• ⁷²

• ⁷³

• ⁷⁴

• ⁷⁵

• ⁷⁶

• ⁷⁷⁷⁸

• ⁷⁹

• ⁸⁰

• ⁸¹

• ⁸²

• ⁸³

• ⁸⁴

• ⁸⁵

• ⁸⁶

• ⁸⁷

Ayrıca bakınız

• Din
• Dinler tarihi
• İslam tarihi

Kaynakça

Orijinal kaynak: islam dünyası. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩

19. Dinler Kitabı (The Religions Book), Alfa Yayınları, 2019. ↩

20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩

41. George Saliba (1994), A History of Arabic Astronomy: Planetary Theories During the Golden Age of Islam, pp. 245, 250, 256–7. New York University Press, . ↩

42. ↩

43. Bilim Kitabı (The Science Book), Alfa Yayınları, 2019. ↩

44. ↩

45. Vartan Gregorian, "Islam: A Mosaic, Not a Monolith", Brookings Institution Press, 2003, pp. 26–38 ↩

46. Vartan Gregorian, "Islam: A Mosaic, Not a Monolith", Brookings Institution Press, 2003, pg 26–38 ↩

47. Medieval India, NCERT, ↩

48. ↩
49. ↩
50. ↩
51. ↩
52. ↩
53. ↩

54. Mason, Robert (1995)."New Looks at Old Pots: Results of Recent Multidisciplinary Studies of Glazed Ceramics from the Islamic World". Muqarnas V 12 p.1 ↩

55. Mason, Robert (1995)."New Looks at Old Pots: Results of Recent Multidisciplinary Studies of Glazed Ceramics from the Islamic World". Muqarnas V 12 p. 5 ↩

56. Mason, Robert (1995)."New Looks at Old Pots: Results of Recent Multidisciplinary Studies of Glazed Ceramics from the Islamic World". Muqarnas V 12 p. 7 ↩

57. Article 1 ''Islamic republic'', Article 2 ''Religions'' . Servat.unibe.ch. Retrieved on 11 May 2012. ↩

58. Article 2 ''The Islamic republic'' . Iranonline.com. Retrieved on 11 May 2012. ↩

59. Article 1 ''State Integrity, Equal Protection (1)'' . Servat.unibe.ch. Retrieved on 11 May 2012. ↩

60. Saudi Arabia - Constitution . Servat.unibe.ch (29 May 2010). Retrieved on 11 May 2012. ↩

61. Article (1), (2), (3) ''The foundations of the state'' . Al-bab.com (23 June 2007). Retrieved on 11 May 2012. ↩

62. ''Democratic regime in an Islamic and Arab society'' . None. Retrieved on 11 May 2012. ↩

63. Article 2 ''Chapter I Algeria'' . Algeria-un.org. Retrieved on 11 May 2012. ↩

64. Article 6 ''Basic principles'' . Al-bab.com. Retrieved on 11 May 2012. ↩

65. ↩
66. ↩

67. Article 2 ''State religion, language'' . Servat.unibe.ch. Retrieved on 11 May 2012. ↩

68. State religion (7.) State, sovereignty and citizens ↩

69. Article 3 (1) ↩

70. Article 2The state ↩

71. Susan M. Hassig, Zawiah Abdul Latif, Somalia, (Marshall Cavendish: 2007), p.77. ↩

72. Article 7/Article 18 . Unpan1.un.org. Retrieved on 11 May 2012. ↩

73. ↩
74. ↩
75. ↩
76. ↩

77. Article 1 (1) ↩

78. Characteristics of the Republic: Article 2, Provisions Relating to Political Parties: Article 68, Oath taking: Article 81, Oath: Article 103, Department of Religious Affairs: 136, Preservation of Reform Laws: 174 ↩

79. Article 1 (1) ↩

80. ↩

81. Article 25 . (PDF) . Retrieved on 11 May 2012. ↩

82. ↩
83. ↩
84. ↩

85. Article 1 . Unpan1.un.org. Retrieved on 11 May 2012. ↩

86. 1 Constitution of Turkey Characteristics of the Republic: Article 2, Provisions Relating to Political Parties: Article 68, Oath taking: Article 81, Oath: Article 103, Department of Religious Affairs: 136, Preservation of Reform Laws: 174 ↩

87. Section 1: Foundations of the constitutional order, Article 1 . Uta.edu (18 May 1992). Retrieved on 11 May 2012. ↩

Kategoriler